Julian Bos is medicijnstudent uit Utrecht en loopt vanaf januari 2023 stage bij Els in de stichting. Voor de website schreef hij over zijn ervaringen:
In dit blog beschrijf ik een van de lessen die ik geleerd heb tijdens mijn coschap. Deze bestond uit een stage in een afgelegen Centro de Salud in de bergen van Ecuador en een stage bij de praktijk la Sonrisa Naranja. In deze tijd heb ik veel verschillen opgemerkt tussen de gezondheidszorg in Nederland en Ecuador. Ik merkte dat mij in de eerste weken een oordelende opvatting had over zaken die ‘anders’ liepen. Iets in de trend van: in Nederland gaat het zus en zo, dús dat klopt niet. Dit coschap heeft mij versterkt in de gedachte dat het altijd de moeite waard is om zulke opvallende verschillen bespreekbaar te maken.
In het Centro de Salud krijgen kleine kinderen elke 3 maanden een vingerprik om hun hemoglobinegehalte te controleren. Het verbaasde mij dat dit zo vaak wordt gedaan; ik herkende de routinematige bloedbepaling niet vanuit Nederland en voorzag nu al de toekomstige prikangst die zij hiermee zouden opbouwen. De arts kon mij echter uitleggen dat dit nodig is in verband met de hoge incidentie van ondervoeding. Op deze manier kunnen zij ondervoede kinderen opsporen en de ouders bijstaan om hun kinderen de juiste voeding en hiermee kansen te geven.
Ik merkte dat veel van dit soort verschillen brandstof waren voor leermomenten. Vaak waren de verschillen niet goed of fout, maar waren ze interessant omdat er beweegredenen onder lagen die het voor die situatie logisch maakten. De oordelende eerste indruk, veranderde in een nieuwsgierigheid.
In het Centro de Salud werd er bij de geringste keelpijn al antibiotica voorgeschreven, terwijl er in Nederland pas wordt voorgeschreven als iemand ‘echt’ ziek is, of als er een kans is op abcesvorming en complicaties. Mijn eerste reactie: met het oog op antibioticaresistentie is dit ruime beleid gevaarlijk en houdt het ook nog de medicalisering van ziekten in de hand. Bij Els bij la Sonrisa Naranja leek het antibioticabeleid meer op wat ik gewend was, maar toch werd er in het algemeen ruimhartiger voorgeschreven. Tijdens het coschap heb ik interessante discussies gehad met Els, die mij inzicht hebben gegeven in de redenen hierachter.
Soms werd medicatie voorgeschreven voor het geval dat een ziekte erger werd. In Nederland zal de huisarts, bij het verslechteren van het ziektebeloop, liever de patiënt nogmaals beoordelen. De hordes tot adequate zorg in Nederland zijn zo gering, dat dit met veiligheid gedaan kan worden. 24/7 Is er eerstelijnszorg telefonisch bereikbaar en als het echt nodig is kan een visite worden afgelegd door de huisarts of ambulance. In Ecuador zijn de hordes vele malen groter. De eerste horde is een financiële; de kosten van een consult en eventuele medicijnen voor arme gezinnen zwaar wegen in de overweging om toegang tot zorg te zoeken. De praktijk geeft hierin gelukkig een toereikende hand door de kosten flink te verlagen ten opzichte van de meeste private praktijken. De tweede horde is de fysieke bereikbaarheid van de zorg. Sommige patiënten wonen op flinke afstand van de praktijk welke alleen bereikt kan worden over modderige wegen. Deze wegen worden écht ontoegankelijk wanneer het flink geregend heeft. Een bezoek aan de praktijk is daardoor soms logistiek onmogelijk, zeker voor een bejaarde patiënt die al slecht ter been is.
Wat verder meespeelt is dat er in Nederland goede informatievoorziening is zoals de site thuisarts.nl. Daarbovenop is het gemiddeld opleidingsniveau hoger dan in Ecuador, waardoor je er vaker op kunt vertrouwen dat een patiënt de kunde in het gebruik en het begrijpen van deze informatie bezit. Deze inzichten zijn redenen waarom een arts in Ecuador soms defensiever te werk moet gaan omdat het vangnet vrijwel afwezig is, en de toegang tot zorg lager.
Ik ben mij hierdoor meer bewust van het medisch vangnet dat in Nederland bestaat, en wat er voor nodig is om deze te gebruiken. Ik ben mij er ook meer bewust van geworden dat er mensen zijn die dit vangnet minder zullen of kunnen gebruiken. Denk hierbij aan een consult met een taalbarrière of mensen met minder financiële middelen en angst voor een opname en alle kosten die dit meebrengt. Ook in Nederland kan een arts om pragmatische redenen beslissen om defensiever te handelen als hij merkt dat er minder op het vangnet kan worden vertrouwd dan normaal.
Door de gezondheidszorg in andere cultuur en context mee te maken heb ik veel meegemaakt. Mede door interessante gesprekken met Els heb ik deze ervaringen kunnen duiden en ze om kunnen zetten in lessen die ik weer meeneem naar Nederland. Ik vond het mooi om te zien hoe de praktijk een veelzijdige plek in de wijk heeft gekregen. Dankzij een breed aanbod aan zorgverleners in combinatie met helpende sociale projecten wordt zorg toegankelijk gemaakt en sociale verbinding gestimuleerd. Ik ben dankbaar voor deze unieke en leerzame ervaring!
